Al jaren beloven de politieke partijen om de partijfinanciering aan te pakken, maar de kwestie ligt zo gevoelig dat het maar niet vooruit gaat. De belangen voor politieke partijen zijn zo groot dat het onmogelijk is om tot een goede hervorming te komen.
Tijd dus voor een burgerdebat!
Daarom is het tijd voor een andere aanpak. Als de politiek er zelf niet uit geraakt, laten we dan aan gewone burgers vragen hoe het verder moet. Burgers hebben iets te zeggen, zeker vandaag. Zij moeten geen rekening houden met politieke strategieën en verkiezingen, dus zij kunnen vrijuit nadenken en suggesties doen. Bovendien: politieke partijen worden in België voor een groot deel met belastinggeld betaald. Dan is het toch logisch dat burgers hun mening mogen geven over hun financiering?
Hoe gaat dit burgerdebat in zijn werk?
Het burgerdebat bestaat uit drie fasen.
- Open discussie. Vanaf 2 februari kan je zelf deelnemen aan het debat, op onze website of via websites van verschillende media. We verzamelen alle argumenten, die als inspiratie dienen voor de volgende fase.
- Het burgerpanel. Tussen 25 maart en 14 mei zullen zestig gelote burgers drie weekends samenkomen om aanbevelingen voor een betere partijfinanciering op te stellen. Zij zullen alle nodige informatie krijgen van onafhankelijke experten, in gesprek gaan met de politieke partijen om hun standpunten te horen en op de hoogte gebracht worden van wat er leeft bij het brede publiek.
- De terugkoppeling. We bundelen alle aanbevelingen van het burgerpanel en bezorgen die aan de politieke wereld. We organiseren ontmoetingen met de belangrijkste politieke betrokkenen om te horen wat zij van die aanbevelingen denken en wat zij ermee zullen doen.
Hoe kan ik deelnemen aan de open discussie?
Je kan zelf jouw mening delen door te reageren op verschillende stellingen over de partijfinanciering. Moeten bedrijven geld kunnen geven aan politieke partijen? Mogen politieke partijen hun geld beleggen op de beurs? Mogen politieke partijen zoveel uitgeven aan communicatie als ze willen? Enzovoort. Je vindt de stellingen hier op onze website, maar ook in artikels in verschillende media.
Haal je beste argumenten boven, want we voegen alle input samen en leggen die ter inspiratie voor aan het burgerpanel!
Wie zit er in dat burgerpanel?
Het burgerpanel bestaat uit 60 gelote burgers die de Belgische maatschappij weerspiegelen. Door het gebruik van loting heeft iedereen evenveel kans om mee te doen. Zo krijgen we een divers panel met een goede mix op vlak van leeftijd, geslacht, woonplaats en opleidingsniveau. Anders zijn het altijd dezelfden die praten. Omdat het onmogelijk is om met alle Belgen een burgerpanel te organiseren, is het belangrijk dat alle Belgen zich kunnen herkennen in een of meerdere panelleden: ‘Dat had ik kunnen zijn!’
Moet je een expert zijn? Nee. Goed geïnformeerd zijn over de politiek? Ook niet. Tijdens het burgerpanel krijgen deelnemers alle nodige informatie.
Hoe werkt dat burgerpanel?
Zestig burgers die nog niets van het onderwerp kennen en aanbevelingen moeten doen… Loopt dat wel goed af? Absoluut. Tijdens het panel krijgen de deelnemers alle nodige informatie van deskundigen om het onderwerp grondig aan te pakken. Ook zullen ze van de verschillende politieke partijen horen hoe die tegenover het thema staan. Zo heeft elke deelnemer alle informatie die nodig is voor het debat.
Nadat alle burgers geïnformeerd zijn, volgt stap twee: overleg. In kleinere werkgroepen gaan de deelnemers in dialoog en brengen ze elk hun eigen perspectief naar voren. Ze bespreken waar iedereen waarde aan hecht en formuleren aan het einde van het overleg een reeks aanbevelingen. Ervaren gespreksbegeleiders leiden dit allemaal in goede banen, zodat iedereen gehoord wordt.
Tot slot wordt een stemming georganiseerd over alle aanbevelingen. Dit is geen eenvoudige ja-of-nee stemming: mensen die vinden dat ze niet kunnen instemmen met een bepaalde aanbeveling, krijgen de gelegenheid om aan te geven met welke aanpassingen ze wel kunnen instemmen.
Als dank voor hun engagement betalen we elke deelnemende burger een vergoeding van 325 euro. Voor burgers die verder dan 100 km van Brussel wonen, voorzien we veen hotelovernachting voor de nacht van zaterdag op zondag.
Hoe werkt de loting
Vanaf 3 februari sturen we 16.200 brieven uit. Idealiter voer je de loting uit op basis van het Rijksregister, maar dat is voor een burgerinitiatief niet mogelijk. Daarom werken we voor de loting samen met het onderzoeksbureau MAS Research.
Alle burgers die een brief ontvangen, kunnen tot 13 februari 2023 aangeven of ze willen deelnemen. We verwachten een paar honderd reacties te ontvangen. Uit eerdere ervaringen weten we dat er meer mannen dan vrouwen en meer lang- dan kortopgeleide mensen zullen kandideren. Daarom organiseren we een tweede loting, de zogenaamde 'stratificatie' onder de kandidaten die positief hebben gereageerd, om een evenwichtig panel van 60 personen te vormen dat de hele Belgische bevolking zo goed mogelijk weerspiegelt.
Voor de loting baseren we ons op de internationale standaarden die door de OESO worden opgelegd. Onze methode volgt de richtlijn die al in meer dan 600 burgerpanels wereldwijd werd toegepast.
Worden de politici op de hoogte gebracht?
Na het burgerpanel wordt een verslag opgesteld met alle aanbevelingen die goedgekeurd werden door het burgerpanel. Dat verslag wordt publiek gemaakt. Vervolgens organiseren we verschillende ontmoetingsmomenten met verkozenen van de Kamer en partijvoorzitters, om te horen wat zij van het resultaat vinden en om te horen wat zij ermee gaan doen.
Hebben burgerpanels ooit al gewerkt?
Ja, absoluut. Er zijn wereldwijd al meer dan 600 burgerpanels gehouden. Met name in Japan, Duitsland, Australië en Canada. De OESO heeft deze panels geïdentificeerd en de beste richtlijnen hiervoor opgesteld, die wij nauwgezet opvolgen.
De bekendste voorbeelden komen uit Ierland. Sinds 2012 worden gelote burgerpanels gebruikt om over verschillende gevoelige onderwerpen, zoals abortus en het homohuwelijk te praten. Door de grote gevoeligheid van het thema zaten die kwesties jarenlang geblokkeerd. Na dagen van intensieve gesprekken stelde de burgerpanels voor om abortus en het homohuwelijk mogelijk te maken. Een groot nationaal referendum bevestigde later de brede publieke steun voor dat voorstel, waarna de Ierse grondwet aangepast werd.
Ook België heeft ondertussen een sterke traditie van burgerpanels. In 2011 vond het grootste experiment plaats, de G1000. Sinds 2019 lanceerde in Eupen de Bürgerdialog, de burgerdialoog, in samenwerking met het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap. Dat is de allereerste permanente structuur met gelote burgers ter wereld. Ze heeft al onderwerpen behandeld zoals integratie in het onderwijs of de gezondheidszorg. Zo hebben de parlementsleden al 9 van de 14 aanbevelingen van de burgers uitgevoerd. Een duidelijke erkenning van de kwaliteit van hun werk. In het Brusselse Gewest brengen de ‘gemengde commissies’ regelmatig gelote burgers en politici samen om belangrijke kwesties aan te pakken. Ook bestaat er in Brussel sinds november 2022 een permanente burgerraad voor het klimaat. De Brusselse regering zal zo regelmatig burgerpanels organiseren om het klimaatbeleid samen met burgers vorm te geven.
Nog meer info over burgerpanels (ook wel: burgerberaad)? Neem een kijkje op www.bureauburgerberaad.nl.